Koronacja Marii

drewno iglaste, wtórnie czernione; wys. 82 cm, szer. podstawy 93 cm. Południowo-zachodnia Francja (?), 4 ćw. XVII w. - ok. 1700 r. Rzeźba opatrzona dwiema inkrypcjami, od frontu, pod postacią Marii: PAX VOBISCUM, na odwrociu, na grzbiecie jednej z książek: EX LIBRIS DEUM. Grupa rzeźbiarska - według informacji ostatniego właściciela zakupiona we Francji - przedstawia Koronację Marii przez Trójcę Świętą i jest prawdopodobnie oryginalną nasadą niewielkiego rzeźbiarskiego ołtarza o nie zachowanym cokole, na którym była posadowiona (mniej więcej na wysokości wzrok ludzkiego, tj. ok. 1,50-1,70 cm.). Ołtarz miał wolnostojący charakter i przeznaczony był do obchodzenia i oglądania z wszystkich stron. Świadczyłoby o tym pełne opracowanie rzeźbiarskie odwrocia i umieszczenie tam jednej z inskrypcji. Grupa, skomponowana w oparciu o schemat trójkąta, wsparta została na wklęsło-wypukłym, niskim cokole w otulinie z wyginanych liści akantu ze skrywającymi się w nich główkami serafinów. W swej zasadniczej części figuralnej potraktowana ona została osiowo - składa się na nią postać klęczącej Marii w welonie na głowie, której po bokach towarzyszą siedzący na drugim planie Bóg Ojciec i Chrystus, obaj w długich szatach królewskich i koronach na głowie, z prawymi rękami wyciągniętymi w geście debaty, zaś lewymi podtrzymującymi jabłka królewskie. Zza szat Boga Ojca i Chrystusa wyłaniaja się anioły o plecach wymodelowanych od strony odwrocia grupy. Nie zachowała się rzeźba gołębicy symbolizującej Ducha Świętego, z pewnością umieszczona (zawieszona?) pierwotnie ponad głowami Boga Ojca i Chrystusa. Niewykluczone, iż to właśnie gołębica Ducha Świętego trzymała w szponach koronę nad głowa Marii, jakiej dziś brakuje. Prezentowana grupa rzeźbiarska jest zapewne wytworem prowincjonalnego francuskiego warsztatu okresu baroku, o charakterze niemal ludowym. Powstała prawdopodobnie w jednej z odległych prowincji południowo-zachodniej Francji, gdzie z trudem przebijały się wpływy paryskie, lyońskie, czy płynące z innych ośrodków wielkomiejskich i gdzie przez długie dekady powielano wzorce wypracowane w początku XVII, a nawet w XVI w. Rzadkością jest też użycie drewna iglastego, co również mogłoby wskazywałoby na prowincjonalny, na poły ludowy warsztat. Jednak całość tchnie oryginalnym duchem, a przy tym niezwykła, wręcz wyszukaną ikonografią, np. z użyciem inskrypcji EX LIBRIS DEUM (Z KSIŃG BOGA) na umieszczonej na grzbiecie jednej z ksiąg, na których przysiadł Chrystus. W zwartej, blokowej kompozycji partii figuralnej autor ewidentnie posłużył się starszą grafiką, zapewne jeszcze XVI-wieczną - francuską lub, bardziej prawdopodobne, flamandzką. Szesnastowieczne typy (tak pod względem kompozycji, co i fizjonomii, fryzur czy kształtu skrzydeł) przybierają rzeźby aniołów towarzyszących Bogu Ojcu i Chrystusowi. Natomiast cała część dolna - z ondulowanym narysem podstawy i partią ornamentalną z silnie giętymi liśćmi akantu - wskazuje na posłużenie się nowszą - wręcz zaskakująco aktualną, jak na jakby ludowy charakter rzeźby - inspiracją graficzną z okresu dojrzałego baroku, włosko-francuską.