Kobieta z gronostajem, 1904

olej, sklejka; 44 x 53 cm;
sygn. i dat. p. d.: J. Malczewski 1904

Oferowany obraz jest jednym z bardzo charakterystycznych dla Jacka Malczewskiego portretów. Popiersie kobiety wypełniające większą powierzchnię dzieła, przysunięte jest maksymalnie do lustra obrazu. W tle mistrzowsko oddany polski pejzaż w pełni słonecznego dnia z rzeźbą Matki Bożej z Dzieciątkiem z lewej.
Portretowana spogląda w bok, swoją lewą dłonią podtrzymuje siedzącego białego gronostaja, którego delikatnie dotyka dłonią prawą. Ubrana w skromną, czarną suknię ze stójką dekorowaną białą koronką, włosy spięte w kok.
Temat przywołuje skojarzenia z jednym z największych arcydzieł sztuki obcej znajdujących się w zbiorach polskich - obrazem “Dama z łasiczką” Leonarda da Vinci. Czy artysta celowo nawiązywał do renesansowego mistrza - tego nie wiemy. Wiadomo, że dzieło znajdowało się w Polsce od 1800 roku, kiedy to książę Adam Jerzy Czartoryski sprezentował je swojej matce, Izabeli Czartoryskiej. Podczas powstania listopadowego obraz dla bezpieczeństwa został przewieziony do Paryża by wrócić do Polski ok. 1880 roku do tworzonego Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Z całą pewnością “Dama z łasiczką” była znana Malczewskiemu. Być może ujął go temat i symboliczne znaczenie zwierzęcia. Można doszukiwać się analogii w układzie postaci, ułożeniu dłoni, przedstawieniu kobiety, która oswoiła dzikie, płochliwe zwierzątko.
Jedno jest jednak pewne - dzieło Jacka Malczewskiego przedstawia najwyższy poziom artystyczny jednego z najlepszych okresów twórczości malarza, w którym prócz portretowanej postaci zachwyca głębia pejzażu oraz świetlista kolorystyka.