Personifikacja lub Bogini

drewno lipowe, (wtórnie ?) złocone; wys. 22 cm.
Dolna Austria (?), Morawy (?), Polska Południowa (?), ok.1720-40

Silnie przechylona i wygięta w lewo, półnaga, bosonoga postać młodej kobiety (personifikacji lub postaci mitologicznej), odzianej w bujnie, malowniczo fałdowane draperie: krótką spodnią tunikę odsłaniającą lewą pierś i kolano, oraz długi płaszcz zarzucony na plecy i głowę, silnie skręcony w splot na biodrach, z połą rozwianą za plecami, przytrzymywaną lewą ręką. Prawa, obecnie utrącona ręka wyciągnięta była w górę przytrzymując zapewne atrybut postaci.

Prezentowana rzeźba jest rzadkim na polskim rynku antykwarycznym przypadkiem zachowanego bozzetta warsztatowego. Bozetta takie, wykonywane w pomniejszonej skali przez mistrzów - szefów warsztatu, służyły czeladnikom i uczniom w pracy nad rzeźbami w skali docelowej. Mogły być one wykorzystywane wielokrotnie, jako wzory dla różnych rzeźb, często jedynie ogólnie zbliżonych kompozycją czy układem draperii do pierwowzoru. Wykonywano je najczęściej w glinie (terakocie) lub, tak jak w naszym przypadku, w drewnie lipowym. Nie jest jednocześnie prezentowana statuetka spotykanym znacznie częściej w handlu modelem prezentacyjnym, jakie przedkładano zleceniodawcy do akceptacji. Świadczy o tym już ogólnikowość modelunku, zatarcie wielu szczegółów, jak rysy twarzy, czy dłoń przytrzymująca połę draperii. W grę wchodzą także inne argumenty. Rzeźba nie robi wrażenia dzieła samoistnego (np. wolnostojącej rzeźby parkowej), niemal na pewno jest elementem większego zespołu, przypuszczalnie wieńczącego wierzchołek świeckiej budowli (np. attykę pałacową) na co wskazuje świadoma, powodowana korekcją optyczną, manipulacja proporcjami (wydłużony korpus, krótkie nogi i powiększona głowa). Biorąc przy tym pod uwagę znaczną jak na rzeźbę redukcyjną skalę (26 cm. wysokości) należy wykluczyć model, jako że w przypadku zespołu związanego z budowlą nie było potrzeby prezentowania każdej z figur osobno.

Trudno wskazać na krąg powstania rzeźby. Takie cechy, jak pewien czynnik italianizujący, doza akademizmu, a nawet klasycyzmu przy ogólnej malowniczości wskazują na tradycję austro-morawską w rzeźbie barokowej. Takie elementy, jak silny kontrapost, umiarkowany dynamizm, miękkość, płynność modelunku, czy - ze szczegółów - malowniczo udrapowany węzeł na biodrach, kierują naszą uwagę zwłaszcza w stronę wpływów Giovanniego Giulianniego (1663-1744) wiedeńskiego rzeźbiarza, którego twórczość profilowała także plastykę morawską. I to właśnie - jak się wydaje - bardziej kręgowi morawskiemu niż ściśle akademickowiedeńskiemu bliższa jest prezentowana figurka. Nie można też odrzucać jej powstania w bardziej peryferyjnym środowisku oddziaływania barokowej rzeźby Dolnej Austrii i Moraw, jak choćby ośrodki Polski Południowej, na przykład Lwów.