Zegar kaflowy

mechanizm: mosiądz, stal; dzwonek: spiż; obudowa: mosiądz częściowo srebrzony; odlewanie, cyzelowanie, srebrzenie, wycinanie, grawerowanie;
8,3 x 8,5 x 8,5 cm; tarcza: 5,6 x 5,6 cm; pierścień cyfrowy: średn. 6,1 cm, szer. 2,1 cm; dzwonek: średn. 5,9 cm;
sygnowany na dolnej płycie: JACOB LICHTY CRACOVIAE"
Jacob (Jacobus, Jakub) Lichty, Kraków, ok. 1760.

Zegar kaflowy z dwiema wskazówkami, w obudowie czterobocznej, wspartej na czterech wolutowych nóżkach, mieszczącej mechanizm ze szkieletem dwupłytowym, o napędzie sprężynowym, bijący godziny. Obudowa zegara mosiężna, z gzymsami górnym i dolnym faliście obrzeżonymi, wklęsło-wypukłymi i uskokowo profilowanymi, gładkimi; ścianki boczne z owalnymi okienkami ujętymi ramkami w formie półwałka o nieregularnym wykroju, zdobione w narożach maszkaronami, pierwotnie srebrzonymi. Dolna pokrywa z dzwonkiem. Tarcza z nakładanym srebrzonym pierścieniem, z rzymskimi cyframi godzinowymi, z podziałką minutową i arabską skalą minutową, dekorowana w narożach grawerowaną wicią akantową i stylizowaną, potraktowaną schematycznie palmetą, w polu środkowym ornamentem z wici roślinnej z motywem trójliści. Koło godzinowe nie oryginalne, montowane na nity. Wskazówki stalowe, oksydowane, godzinowa zakończona kwiatonem z wolutami, minutowa wrzecionowata z wydzielonym grotem. Mechanizm z mosiężnym szkieletem, z płytami kwadratowymi łączonymi czterema filarkami o przekroju koła, zdobionymi półwałkami. Napęd chodu ze ślimakiem wyrównawczym i łańcuszkiem Galla. Wychwyt szpindlowy z regulatorem balansowym. Bicie godzin systemem grzebieniowym. Bęben bicia ozdobiony grawerunkiem geometrycznym. Płyta dolna z kokiem typu angielskiego z nakładaną grawerowaną dekoracją ażurową z przedstawieniem polskiego orła heraldycznego, z grawerowaną maską lwa u nasady i trójkątną stopką zdobiona ażurową wicią liściastą. Obok koka srebrzona tarczka regulatora włosa ze skalą (I-VI) i przesuwką regulacyjną zdobioną wężem. Dwa młoteczki z trzonkami stalowymi i srebrzonymi, grawerowanymi obuchami w formie stylizowanych ryb, podnoszone jednym kotem.
Stan zachowania: srebrzenia zachowane śladowo; koło godzinowe nieoryginalne; zegar po konserwacji i uzupełnieniach.
Zegar wpisuje się w modną w zegarmistrzostwie polskim od ok. 1750 r. do lat 70. XVIII w. stylistykę preferującą wolutowe nóżki i okalający czworoboczną obudowę profilowany gzyms o nieregularnym obrzeżu.
Typowe dla wyrobów Lichtego maski maszkaronów, dekorujące krawędzie ścianek bocznych (zegar z 1757 r., Muzeum Okręgowe w Tarnowie [zob. Tempus tene 2000, s.114, poz. V.8] oraz zegar w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, określony na podstawie analogicznych dekoracji z zegarem tarnowskim na ok. 1757 r. [zob. Błażewska 2019, s.656], są m.in. na „kaflaku" lubelskiego zegarmistrza Marka (Marcusa) Mayera, datowanym przez Siedlecką nazbyt wcześnie na 2. ćw. XVIII w. (Muzeum Narodowe w Lublinie [Siedlecka 1988, s. 102]), na rokokowym zegarze Gottlieba Starbuscha z Gdańska (Muzeum Narodowe w Krakowie [Siedlecka 1988, s. 107]), czy Johanna Hakela ze Lwowa (datowany 1760-1780, Zamek Królewski w Warszawie [Nie tylko Orient 2017, s. 201]).
Omawiając zegar Lichtego należy również zwrócić uwagę na typową dla jego wyrobów charakterystyczną ażurową dekorację koka w formie heraldycznego orła polskiego [zob. Błażewska 2019, s. 658).
Jacob (Jacobus, Jakub) Lichty (czynny 1738-ok 1776?) po raz pierwszy został odnotowany w aktach cechowych w 1738 r. W tym czasie mieszkał w kamienicy przy ul. Grodzkiej 5. W 1743 r. przeniósł się na Grodzką 7, gdzie prowadził warsztat do 1758 r. Na pewno był czynny zawodowo również po tym roku, choć nie brał już udziału w kwartalnych sesjach cechu. Został wymieniony jako czynny zegarmistrz w niedatowanym spisie mistrzów cechowych, sporządzonym prawdopodobnie w latach 1765-1776 [Błażewska 2019, s 659].