Pijaczka, 1922

olej, płótno; 115 x 84 cm;
sygn. p. g.: Eug. Zak

na odwrocie nalepki: z International Art Center Of Roerich Museum, The Albright Art Gallery, Buffalo, Nowy Jork, z datą przyjęcia 6 listopada 1930 r., z informacjami o pracy; z Musee d'Art Moderne de la Ville de Paris z 2000 r, z informacjami o pracy; z Muzeum Narodowego w Warszawie z nr p. 752/03/2;

Wystawy:
Salon [Jesienny]TZSP; Warszawa 1922; Salon Doroczny TZSP, Warszawa 1923, kat. poz. 324; Paitings and Drawings by Eugeniusz Zak […], Buffalo, 1928, kat. poz. 9; Polish Painting, Detroit 1945, kat. poz. 82, il. s. 54; Polish Paintings and Drawings, The Lipert Studio, East Brunswick, N.Y., 1988, kat. poz. 55; Malarstwo Polskie z kolekcji Ewy i Wojciecha Fibaków, Warszawa 1922, il. 56; École de Paris, Kraków 1998, kat. poz. 130, il. s. 282;
Polski Paryż. Kolekcja Wojciecha Fibaka, Szczecin 1999/2000, il. s. 169; École de Paris, Leszno 2000, il. s. 57; École de Paris Olsztyn 2000, il. s. 59;
Eugeniusz Zak 1884-1926; Muzeum Narodowe w Warszawie, wystawa 18.XII.2003-29.II.2004, poz. kat. 153, il. s. 134
Lit.: (wybór)
Osborn M., Maler Eugen Zak, „Deuche Kunst und Dekoration”, t. 55: 1924/1925; Artur Tanikowski, Eugeniusz Zak, 2003; poz. 144, il. s. 138 [tu datowany na 1923]

Od około 1917 roku Eugeniusz Zak równolegle do pejzaży i scenek idyllicznych zaczyna tworzyć przedstawienia postaci w ciasnych wnętrzach - mieszkań, kawiarni lub bliżej nieokreślonych. Idylliczny nurt jego twórczości, w którym dominował niczym niezmącony spokój zostaje skonfrontowany z tym, w którym ukazywał radosnych artystów ówczesnej cyganerii - muzyków, tancerzy, cyrkowców oraz postacie z marginesu społecznego - pijaków i żebraków.
Oferowany obraz pod jednoznacznym tytułem „Pijaczka” ukazuje szczupłą kobietę przysiadającą na drewnianej ławie we wnętrzu bliżej nieokreślonego pomieszczenia. Obok jej ułożonej płasko na ławie dłoni stoi prawie pusty kieliszek. W obrazie tym można odnaleźć wiele analogii ze znajdującym się w Centre Pompidou w Paryżu obrazem „Wróżka”, pochodzącym z tego samego okresu i o prawie identycznych wymiarach. Jednak w wyrazie „Pijaczki” jest coś bardziej przejmującego, sama portretowana obejmując się swoim lewym ramieniem i unikając wzroku, sprawia wrażenie zagubionej. Jej postać jednak przyciąga i fascynuje widza, tak jak kiedyś zafascynowała artystę.
„Pijaczka” jest wybitnym dziełem klasy muzealnej, które można uznać za kwintesencję dojrzałego stylu Eugeniusza Zaka, zarówno pod kątem budowania kompozycji, ciekawego doboru kolorów oraz ukazywania wycinka minionej rzeczywistości, przejmującej i intrygującej.