Matka Boska z Dzieciątkiem

drewno lipowe, srebrzone (wtórnie złocone) i polichromowane; wys. 104 cm.
Niemcy (Południowe ?), 1. poł. XVII w.
Stojąca w nieznacznym kontrapoście Matka Boska, odziana w długi płaszcz przerzucony przez plecy i szeroką połą przez prawe biodro, oraz przepasaną suknię spodnią z fantazyjnym krotkim rękawem i bogatym dekoltem, założoną na bluzie z wywiniętym mankietem, trzyma na lewej ręce nagie błogosławiące Dzieciątko, wsparte prawą rączką na jabłku krolewskim. Prawa ręka Marii wyciągnięta w bok (z utrąconą dłonią) pierwotnie trzymała nieokreślony przedmiot, być może lilię. Głowa okolona jest kunsztownie upiętymi częściowo rozpuszczonymi włosami. Figura najprawdopodobniej pełniła pierwotnie funkcję feretronu, o czym świadczy pełne opracowanie plecow z reliefem włosow i duktu fałdow draperii na specjalnej drewnianej wstawce wypełniającej niezbędne technologicznie drążenie odwrocia. Ta dobrej klasy rzeźba obdarzona jest szeregiem charakterystycznych cech umożliwiających datowanie i probę związania z konkretnym środowiskiem artystycznym. Draperia płaszcza układa się w szeroką plisowaną powierzchnię o łamiących się, ostrych fałdach zbieranych jakby w pęki, kontrastowaną z gładkimi, nieznacznie nadmarszczonymi powierzchniami. Stroj spodni ma w sobie element wykwintności i dworskości. Twarze - obecnie zeszpecone niefachową konserwacją - mają gładkie, delikatne rysy podkreślone ozdobnie kształtowanymi fryzurami. Z modelunkiem rzeźbiarskim wspołgra szczegolnego rodzaju manierystyczna wielobarwna polichromia laserunkowa kładziona na srebrnym podkładzie, widoczna spod obecnych niefachowych i szpecących przemalowań. Odpowiednia konserwacja mogłaby powyższe walory bez trudu odsłonić. Dzieło można datować bezpiecznie na 1. poł. XVII w., a być może nawet na 1. tercję tego stulecia, i złączyć z manierystyczno-wczesnobarokową tradycją snycerki południowo-niemieckiej. Jej czas świetności przypadał właśnie na 1 tercję XVII w., a reprezentowali ją tacy rzeźbiarze, jak Hans Degler, Philipp Dirr, Hans Spindler, czy Bartholomaus Steinle działający w najbliższych okolicach Monachium. Poźniej oni i ich następcy rozkrzewiali dokonania regionu na szerokim obszarze Południowych Niemiec i Gornej Austrii. Snycerka południowo-niemiecka była silne zakorzeniona zarówno w tradycji manierystycznej sięgającej brązow augsbursko-monachijskich połowy XVI w., jak i rodzimej rzeźby gotyckiej. Przejawiało się to w wybujałej dekoracyjności,
fantazji w użyciu kostiumu, w swoistym naturalizmie ze szczegołowo oddawanym detalem i - co szczegolnie ważne - wielką rolą drobiazgowo opracowywanych, silnie rozczłonkowanych draperii. Towarzyszyła temu bogata laserunkowa polichromia na srebrze. Prezentowana tu rzeźba spełnia częściowo powyższe założenia, choć trzeba dodać, iż jest ona raczej ambitnym produktem warsztatu lokalnego, zorientowanego na jeden z południowo-niemieckich ośrodkow centralnych.