Szafa barokowa

o konstrukcji wieńcowej, dwuczęściowa, z dwoma dwuskrzydłowymi szafkami, wsparta na czterech toczonych nogach w formie "gruszek", bogato dekorowana profilowanymi listwami i rautami. Fronty obu części podzielone na dwie osie trzema pilastrami na
bokach i po środku. Skrzydła drzwi ramowe z płycinami: nastawa z pojedynczą płyciną, a podstawa z dwoma, dekorowane prostokątnymi poduchami. Ramy, płyciny, poduchy i gzyms wieńczący dekorowane prostokątnymi polami, ujęte listwą profilowaną, ozdobione nakładanymi rautami. Szeroki wieniec górny, gzyms oddzielający nastawę oraz podstawa u dołu wykończone
profilowanymi listwami. Boki ramowe z płycinami w nastawie (dwoma) i podstawie (czterema), ujętymi listwami profilowymi. Nogi z pierścieniami u góry, podcięte pośrodku, ze spłaszczoną kulą u dołu. Wnętrza z pojedynczymi półkami. Zamki stalowe, kute,
przykładane, jednoryglowe, z trójlistnymi puszkami;
konstrukcja - dębina, obłóg - dębina, okucia - stal;
196 x 177 x 66 cm.
Wybrzeże Morza Północnego lub Bałtyckiego, około połowy XVII w.
Szafa stanowi typowy przykład mebla wykonanego w Holandii lub pod bezpośrednim wpływem stolarstwa holenderskiego być może w Gdańsku. Pierwsze tego typu egzemplarze zaczęto wykonywać na pocz. XVI wieku, a ich forma i dekoracje odzwierciedlały architektoniczne podziały renesansowych budynków. Typowym dla tych mebli było także użycie ok. 1630 r. płytek hebanowych i płaskorzeźbionego ornamentu małżowinowego, a po 1630 także rzeźb figuralnych. Szafy te rozpowszechniły się na wybrzeżu Morza Północnego i Bałtyckiego, a także dalej w głąb lądu (Frankonia, Nadrenia), gdzie były zarówno importowane, jak i wykonywane na miejscu. Były meblami reprezentacyjnymi, jednymi z najcenniejszych w domu i wykorzystywano je zwykle do przechowywania wartościowej bielizny stołowej. Szafy te, z uwagi na funkcję jaką pełniły, określano także mianem kredensu. Omawiany mebel jest jednym z prostszych fasonów tego typu, co nie umniejsza jego wysokiej wartości zabytkowej i artystycznej. Na obecnym stanie badań trudno bezspornie ustalić miejsce jego wykonania, ponieważ posiada on zarówno cechy szaf amsterdamskich wykonywanych w latach 30. i 40. XVII w., m.in. konstrukcję, podziały, elementy dekoracji, jak również gdańskich z 3 ćw. XVII w., tj. tektonikę, wyraźne poduchy. Podobne meble z obu ośrodków publikowali znani badacze tematu Czesława Betlejewska i Reinier Baarsen.
Mebel jest w bardzo dobrym stanie zachowania. Na powierzchni zachowane ślady użytkowania: przetarcia, wybicia, drobne ubytki. Na uwagę zasługują dobrze zachowane kute zamki, typowe dla okresu wykonania szafy. Obiekt wyjątkowy, unikalny na polskim rynku antykwarycznym.
Bibliografia:
Czesława Betlejewska, Meble gdańskie od XVI do XIX wieku, Warszawa - Gdańsk 2001, s. 64, il. 72;
R. Baarsen, Nederlendse Meubeln 1600 - 1800, Amsterdam 1996, s. 9, 21;
R. Baarsen, Wonen in de Gouden Eeuw. 17 de-eeuwse Nedrlandese meubeln, Amsterdam 2007, s. 99, il. 83 ;
H. Kreisel, Die Kunst des deutschen Möbels; Von den Anfängen bis zum Hochbarock, München 1968, t. 1, s. 214 - 215; il. 481, 483.