Album

Warszawa, 1873-1876, nakład i druk Salomona Lewentala, 46 x 67 cm, oprawa wydawnicza twarda, płótno, tytulatura tłoczona złotem w ozdobnej bordiurze z elementami florystycznymi, na środku wypukły portret Matejki. Zawiera łącznie 81 jednostronnie odbitych drzeworytów, przedstawiających ważne historyczne obrazy (26 szt.) Jana Matejki, m.in. Kazanie Skargi, Stańczyka, Rejtana, Batorego pod Pskowem, Unię lubelską, Kopernika, Wernyhorę, Śmierć Przemysława, Iwana Groźnego, a także portrety postaci historycznych
i współczesnych (40szt.) oraz widoki budowli i detali architektonicznych (15szt.), m.in. z Krakowa, Lwowa, Żółkwi, Wiśnicza, zamku w Podhorcach.
Rysunki na klockach drzeworytniczych w większości osobiście wykonał sam Jan Matejko, a po jednym Julian Maszyński (1847-1901) i Stanisław Witkiewicz (1851-1915). Autorami drzeworytów byli: Piotr Dyamentowski (czynny 1871-1878), Edward Gorazdowski (1843-1901), Gustaw Hähle (artysta niemiecki), Józef Holewiński (1848-1917), Michał Kluczewski (czynny 1869 -1875), Kazimierz Krzyżanowski (czynny 1860-1878), Aleksander T. Regulski (1839-1884), Julian Schu¨beler (czynny 1865-1889), Jan Styfi (1839-1921), Andrzej Zajkowski (1851-1914), Franciszek Szymborski (?-1872), Feliks Zabłocki (1846-1874).
Lewental o swojej edycji pisał w 1876r.: "Trzy lata upłynęły od pierwszego ogłoszenia o zamiarze wydania albumu Jana Matejki, a ledwie dziś ten zamiar zdołałem pożądanym skutkiem uwieńczyć [..] Wydawnictwo tego rodzaju, to już nie druk książki zwyczajnej: wykonanie każdego z takich drzeworytów, jak np. Stefan Batory, Sejm w Lublinie i t.p. wymagało po sześć miesięcy czasu, nie licząc użytego do narysowania onych na drzewie [..] nadto takie arcydzieła mogły być odtworzone tylko przez najpierwszych drzeworytników, jakich w kraju mamy niewielu, a jakich za granicą szukać daremno [..] W skład albumu weszły najcelniejsze obrazy mistrza,
wykonane w czasach ostatnich; z wyjątkiem reprodukcyj Rejtana, Iwana Groźnego oraz Wieszczby Lirnika, odtworzonych najwierniej przez Panów Maszyńskiego i Witkiewicza, podług fotografij zdjętych z oryginałów, wszystkie inne utwory były przez samego Matejkę rysowane na drzewie [..] wszystkie te rysunki [..] wyrytowanemi zostały w zakładzie Drzeworytniczym Kłosów”.
Stan zachowania: grzbiet naderwany, naderwania i niewielkie ubytki lica, przetarcia oprawy, poza tym stan dobry, a drzeworytów i bibuł z opisami bardzo dobry.
Literatura:
- Jan Gintel, Jan Matejko, Kraków 1966, s. 291
- Andrzej Banach, Polska książka ilustrowana 1800-1900, Kraków 1959, s. 449, poz. 721;
- Waldemar Łysiak, Empireum, Wyd. Nobilis, Warszawa 2004, t. I, s. 81.