Sąd Parysa, ok. 1892

olej, płótno dublowane; 52 x 120 cm;
sygn. l. d.: H. Siemiradzki

„Sąd Parysa” Henryka Siemiradzkiego (olej, płótno; 99 x 227 cm) z 1892 roku, znajdujący się obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie jest jednym z najczęściej reprodukowanych dzieł tego malarza. Ta wspaniała kompozycja wielofiguralna może być uznawana za kwintesencję największych pasji artysty.
Temat zaczerpnięty z mitologii greckiej dał pretekst do przedstawienia wizji artystycznej strojów antycznych, które tak ogromnie interesowały Siemiradzkiego. Także nieskończoność możliwości przy próbie oddania gry światłocieni, którą artysta mógł podziwiać każdego dnia żyjąc we Włoszech, była dla niego nieustającym wyzwaniem i inspiracją. Wreszcie skomplikowana kompozycja, interpretacja jednego z najbardziej uwielbianych przez artystów tematów, dodanie południowego pejzażu oraz architektury - to wszystko potraktowane z jakże wspaniała precyzją daje niewątpliwie mistrzowskie dzieło sztuki.
W centrum kompozycji znajduje się półnaga, triumfująca Afrodyta trzymająca w dłoni złote jabłko - nagrodę od Parysa, który to ją uznał za najpiękniejszą z bogiń. Dokoła niej tańczą jej radosne towarzyszki oraz skrzydlate putta. Z prawej strony kompozycji, widać rozwścieczone przegrane - Herę i Atenę. Z lewej - roześmiany tłum z zachwytem obserwujący boginię miłości. Sędzia w sporze - Parys siedzi z tyłu, ukryty w cieniu, obok niego stoi Hermes.
Oferowany obraz jest szkicem artysty do omawianej kompozycji. Jest to szkic zaawansowany, z dużą dbałością o szczegóły przede wszystkim centralnej sceny i dokładniejszym opracowaniem części tłumu z lewej. Pewne rozwiązania kompozycyjne różnią się względem ostatecznej wersji obrazu, co wskazuje na poszukiwania najlepszych efektów artystycznych. Pomimo szkicowego charakteru dzieła widoczna jest niezwykła dbałość przy oddawaniu efektów światłocieniowych, a także wyróżnienie poszczególnych planów, co daje niezwykłe odczucie głębi.
To wspaniałe dzieło klasy muzealnej, dające doskonały przyczynek do zgłębienia wiedzy na temat twórczości jednego z naszych najwybitniejszych artystów, tak wysoko cenionego nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie.