olej, płótno; 34,5 x 48,5 cm;
sygn. p.d.: Pankiewicz
Obraz posiada ekspertyzę p. Elżbiety Charazińskiej (autorki monumentalnego opracowania o J. Pankiewiczu, wyd. przez MN w Warszawie w 2006 r.), z grudnia 2020 r.
Literatura: Józef Pankiewicz 1866 - 1940. Życie i dzieło. Artyście w 140. rocznicę urodzin, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2006
„Rzeczony obraz, będący pejzażem z motywem portowym z nad Morza Śródziemnego jest autentycznym dziełem Józefa Pankiewicza. Należy do obfitej serii widoków portu i nadbrzeża w Saint-Tropez, gdzie artysta wraz z żoną spędzał wakacje w latach 1908-1911.
Przedstawia, ujęty lekko z góry w bliskim planie, widok fragmentu portu w Saint-Tropez z łodziami gęsto zacumowanymi w basenie portowym. Strzeliste maszty łodzi typu „pointus” ze zwiniętymi żaglami wyznaczają mocną siatkę pionów i skosów rozbudowanej kompozycji, częściowo przesłaniając dalszy plan. […] Jak zawsze u Pankiewicza, interesujący jest tu sposób kształtowania przestrzeni. Artysta pragnąc zwrócić naszą uwagę na zwyczajny motyw łodzi zacumowanych w porcie, odwrócił perspektywę wyolbrzymiając motyw pierwszoplanowy. Także nieoczekiwanie zamknął ją w tle dwukrotnie, zbliżając linię horyzontu i nieznacznie spłaszczając kompozycję. Pionowym akcentom masztów przeciwstawił poziomą linię falochronu z mocnymi, zgeometryzowanymi kształtami budynków. Dopiero za nią rozciąga się wąskie pasemko fioletowej wody i zamykający zatokę w tle delikatny pas złocistego piasku u podnóża łagodnych wzgórz w tonacji zróżnicowanych szmaragdowych zieleni i szafiru pod skrawkiem szaro błękitnego nieba.
Obraz powstał w plenerze i odznacza się najlepszymi cechami swobodnego studium z natury. Malowany pewnymi, długimi pociągnięciami niezbyt szerokiego pędzla, farbą rozprowadzaną cienko lub krótkimi dotknięciami, jak i farbą kładzioną miejscami grubo, na płótnie cienko zagruntowanym z wykorzystaniem jego naturalnej barwy jako koloru, szczególnie na dalszym planie w partii gór i nieba. […]
Rzeczony obraz należy do serii widoków portu w Saint-Tropez malowanych w 1909 r. Stwierdzenie istnienia dwóch serii z tymi motywami, powstałych w 1908 i 1909 oraz rozróżnienie obrazów do nich należących, stało się możliwe w trakcie przygotowań do wystawy monograficznej artysty, która odbyła się w Muzeum Narodowym w Warszawie w styczniu - marcu 2006. Ujawnienie jednego z obrazów datowanego przez samego mistrza na rok 1908, wyjaśniło definitywnie, że artysta podjął po raz pierwszy motywy z Saint-Tropez rok wcześniej niż dotychczas sądzono. Pankiewicz, urzeczony ożywionym ruchem portowym, wyraźnie bawił się i zmagał z motywem, modyfikując kompozycję, przybliżając lub oddalając łodzie, różnicując ich ilość i ustawienie, kadrując nieoczekiwanie ujęcie, zmieniając format. Rzeczony obraz przez swą kompozycję ograniczoną do fragmentu basenu portowego z kamiennym falochronem na tle odległych wzgórz zatoki, ale bez widoku nadbrzeża z domami miasteczka leżącego po prawej, należy do serii podjętej w 1909 r. Porównaj reprodukcje innych obrazów z tego cyklu w katalogu wystawy: Józef Pankiewicz 1866 - 1940. Życie i dzieło. Artyście w 140. rocznicę urodzin, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2006, s. 58-61, nr kat. I/131-136. […]
Rzeczony obraz jest innym rozwiązaniem kompozycyjnym i kolorystycznym tego samego motywu z basenu portowego w Saint-Tropez, najbliższym dziełu Pankiewicza ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, wykonanemu w dużym formacie na podłożu płóciennym (ol.,pł., 53 x 64 cm, nr inw. II-b-855, zresztą obrazowi, który we wcześniejszej literaturze uchodził błędnie za motyw z Concarneau w Bretanii) - repr. w katalogu wystawy jw., s. 58, nr I/131. […]
Powyższe cechy kompozycyjne, warsztatowe i kolorystyczne pozwalają uznać rzeczony obraz za autentyczne dzieło Józefa Pankiewicza.”
(z ekspertyzy p. E. Charazińskiej)
