Gniazdo, 1908

olej, płótno, 99 x 128 cm; sygn. l. d.: F. Ruszczyc /Bohdanów 1908 r. Pochodzenie ze zbiorów rodziny Obraz wystawiany: Wystawa obrazów krakowskich artystów malarzy, Kijów, Muzeum Miejskie 1908 (kat. nr 73) Wystawa pośmiertna prac malarskich i rysunkowych Ferdynanda Ruszczyca, Wilno, październik 1937, kat. nr 136; Wystawa pośmiertna 'Ferdynand Ruszczyc 1870-1936', Warszawa TZSP, listopad-grudzień 1937, kat. nr 136; Wystawa pośmiertna 'Ferdynand Ruszczyc 1870-1936', Kraków TPSP 1937-1938, kat. nr 139; Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Życie i dzieło [wystawy w:] Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Okręgowe w Toruniu, Muzeum Narodowe w Warszawie, Litewskie Muzeum Sztuki w Wilnie, 2002 Obraz publikowany: Ferdynand Ruszczyc 1870-1936. Życie i dzieło [katalog wystawy], Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2002, s. 125, poz.107 ; Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska, Ferdynand Ruszczyc, Kraków - Wydawnictwo Kluszczyński - b.r., s. 110 Ferdynand Ruszczyc w 1890 rozpoczął studia prawa na uniwersytecie w St Petersburgu, a w latach 1892-1897 w tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni Iwana Szyszkina oraz Archipa Kuin dżiego. Szyszkin zwrócił jego uwagę na pejzaż, uczył perfekcji warsztatu, i dokładności rysunku. Kuindżi natomiast namawiał by odrzucać realistyczną drobiazgowość, by budować obraz emocjonalnie i od krywać nastrój. Te lekcje zadecydowały o stylu artysty. Jego malarstwo było pełne ekspresji i emocji, ukazywało siłę i piękno surowej natury. Artysta przez całe życie był bardzo silnie związany z Bohdanowem na Wileńszczyźnie, miejscem w którym się urodził, gdzie jego rodzina posiadała majatek. Piękne tereny były dla niego niekończącym się źródłem nowych zachwytów i inspiracji. Przez cały okres twórczości powracał do malowania tamtej szych widoków. Po uzyskaniu dyplomu na Akademii Sztuk Pięknych w St Petersburgu w 1897 roku przebywał głównie właśnie w Bohdanowie, gdzie malował to otoczenie, pejzaże rodzinnej ziemi. Nic więc dziwnego, że na prezentowanym obrazie utrwalony został fragment domu i ogrodu Ruszczyców. „W Bohdanowie kończy obraz Gniazdo z fragmentem rodzinnego domu (cyt. za: Ferdynand Ruszczyc 1870-1936 życie i dzieło, Kraków 2002, s. 24; porównaj zdjęcia: tamże, s. 30 i 31). To wybitne dzieło ma silne znaczenie symboliczne. Surowość natury, burzowe niebo są tu zestawione z mocnymi murami domu, który sam artysta nazywa „gniazdem”, miejscem bezpiecznym, ciepłym. Gniazdo jest wspaniałym podsumowaniem twórczości malarskiej Ferdynanda Ruszczyca. Łączy bowiem wszystko to, co jest tak charakterystyczne dla jego dzieł. Głębokie w barwie studia natury, zmieniające się w zależności od pór roku i dnia, dramaturgia efektów atmosferycznych, przywiązanie do rodzinnego miejsca oraz odczuwalna wspaniała symbioza człowieka z naturą.