Portret młodej kobiety z różą, 1909

olej, tektura, 72,5 x 91,5 cm;
sygn. l. d.: J Malczewski 1909

W prezentowanym portrecie oprócz wizerunku młodej, nieznanej nam obecnie z imienia kobiety, prawą ręką wpierającej się na lasce, w lewej trzymającej różę, zawarł Malczewski na dalszym planie symboliczne „figury”, częste w jego obrazach. Kobieta nieświadoma tego, co dzieje się za jej plecami uśmiecha się do malarza. Jest ubrana w białą bluzkę z bujnym żabotem, ciemne włosy ma efektownie upięte z niebieską wstążką. Biel bluzki, błękitna wstążka, różowy kwiat, jasne, pogodne oblicze zdają się symbolizować młodość, niewinność, beztroskę modelki. Trzymana przez nią laska może stanowić aluzję do drogi życia, którą zamierza pokonać kobieta. Znój życiowej wędrówki zapowiadają postacie w tle. Wiejska kobieta niosąca na plecach tobołek i kroczący za nią satyr z takim samym ciężarem na grzbiecie. Postacie te symbolizują wędrówkę, często występują w obrazach Malczewskiego, w kompozycjach ilustrujących cykl jego prac zatytułowany Powrót. Czy artysta portretując młodą beztroską kobietę chciał zawrzeć głębszą refleksję nad losem człowieka, czy chciał zasugerować jaki trud czeka ją we właśnie rozpoczętej drodze życia? Jak zwykle w symbolicznych kompozycjach Malczewskiego odpowiedź czeka na każdego, kto podejmie się zrozumienia wymowy jego pracy. Perspektywę w głębi obrazu zamyka pięknie malowany, utrzymany w pastelowej kolorystyce pejzaż z polami, wierzbami przydrożnymi - słowem krajobraz, który jest dziełem mistrzowskim sam w sobie.
Obraz po konserwacji.