Święty Jakub

drewno lipowe, polichromowane i złocone; wys. 51 cm.
Kraków (?), ok. 1500-1510

Poźnogotycka rzeźba przedstawia postać świętego Jakuba Większego apostoła - patrona pielgrzymow. Stojący w wyprostowanej, lekko przygarbionej pozie, w nieznacznym wykroku, święty ma złożone ręce o krzyżujących się dłoniach na wysokości pasa, z ktorych prawa (ułamana) trzymała pierwotnie atrybut - laskę pielgrzymią. Postać odziana jest w suknię, głęboko żłobioną kilkoma
długimi, rownoległymi fałdami, kończącą się przed kolanami, i nieco od niej krotszy płaszcz z szeroką ornamentalną lamowką i fragmentarycznie czytelnymi literami (po lewej stronie H O C, u dołu M A H T H W, po prawej L O V I, u dołu A ?), obficie fałdowany łamiącymi się zgięciami w partii łokci, przerzucony przez plecy i spięty pod szyją skrytą pod brodą zaponą. Głowa
o szerokiej, krągłej twarzy, okolonej ornamentalnie traktowaną brodą, ale bez wąsow, nakryta jest okrągłym kapeluszem z szerokim, w całości odwiniętym do gory rondem ozdobionym muszlą - symbolem pielgrzymim. Na nogach święty nosi trzewiki z krotką cholewką. Figura, choć nie korytowana i fragmentarycznie opracowana od tyłu, ma jednak płasko ścięte plecy, a zatem
najprawdopodobniej pochodziła kwatery ołtarza, zapewne niewielkiego, zważywszy na jej rozmiary.
Ta dobrej klasy rzeźba obdarzona jest szeregiem charakterystycznych cech umożliwiających datowanie i probę ostrożnego związania z konkretnym środowiskiem artystycznym. Uderza swoisty naturalizm szczegołowo oddawanego detalu, jak zmarszczki twarzy, oprawa oczu, wygarbiony nos, ornamentalizująca, pieczołowicie rzeźbiona broda, znaczna rola przypada drobiazgowo, bardzo starannie opracowywanym, silnie rozczłonkowanych draperiom, epatującym głębokością cięcia, a w rezultacie silną plastycznością.
Rzeźba modelowana delikatnie i swoiście krucha, ma w sobie element wykwintności i dworskości. Podkreśla to polichromia i złocenia. Szaty od strony wierzchniej i dekiel kapelusza były pierwotnie całkowicie złocone (złocenie zachowane częściowo), podbicie płaszcza ma kolor ciemnoczerwony, podobnej barwy jest rondo kapelusza, trzewiki czarne, karnacja jest naturalistyczna.
Dzieło z całą pewnością można datować bezpiecznie na początek XVI w., zapewne na jego pierwsze dziesięciolecie, łącząc z tradycją poźnogotyckiej snycerki krakowskiej stojącej już u progu renesansu (co podkreśla zwłaszcza fizjonomia o szeroko rozstawionych oczach i tarczowatej ornamentalnie traktowanej brodzie bez wąsow). Pewna wspolnota, zwłaszcza w zakresie
traktowania twarzy, łączy omawianą rzeźbę z figurą św. Jakuba z Jerzmanowic
(obecnie w kościele Mariackim w Krakowie), datowaną na czas ok. 1500-1510.