Przed zajazdem, 1879

olej, płótno dublowane, 40 x 108 cm [po konserwacji];
sygn. p.d.: JÓZEF CHEŁMOŃSKI / 1879
Z rozmachem namalowana scena rodzajowa z typowymi dla Chełmońskiego postaciami wędrownych dziadów, z pędzącym zaprzęgiem i grupą koni na popasie.
Praca powstała w Paryżu, gdzie Chełmoński święcił triumfy artystyczny i komercyjny. Związawszy się z marszandem Gupilem, nabywcą praw do jego obrazów miał zapewniony zbyt, a jego prace trafiały do kolekcjonerów w USA, Europy Zachodniej. Oprócz malarskiej werwy, swobodnego rysunku, celnej charakterystyki postaci urzeka w obrazie kontrastowa gra światła, żywa kolorystyka, które razem stwarzają piękno sceny z Kresów.