Św. Szymon Apostoł

drewno dębowe, czernione i politurowane,
wys. 22 cm. Niemcy Północne(?), Gdańsk(?), Królewiec(?), 4. ćw. XVII w.

Doskonałej klasy, niewielka, płaskorzeźbiona statuetka siedzącego wśród ornamentu owocowo-kwiatowego (róże, jagody) św. Szymona Apostoła, wspartego o piłę - swój atrybut - i przytrzymującego zamkniętą księgę, stanowi bez wątpienia element większej całości, zapewne fragment barokowego mebla kościelnego. Można założyć, że pierwotnie wypełniała ona kwaterę o kształcie zbliżonym do trójkąta, względnie stanowiła samodzielny element rzeźbiarski (np. fragment spływu) ujmujący z boku rodzaj
nadstawy. Przypuszczalnie elementów, takich jak tu prezentowany, było tyle, ilu apostołów, a więc 12. Mogły one zdobić stalle (zwłaszcza przy założeniu samodzielności kompozycyjnej) bądź ambonę, względnie szafę zakrystyjną, raczej natomiast nie ołtarz czy tabernakulum. Technika rzeźby w czernionym i politurowanym drewnie dębowym, wysoka klasa oraz bardzo charakterystyczny język formalny, przemawiają zdecydowanie za powstaniem dzieła w warsztacie wywodzącym się z tradycji snycerki flamandzkiej.
Świadczy o tym swobodny, malowniczy układ siedzącej postaci, płynność miękko traktowanych, równoległych, klasycyzujących fałdów draperii i realistyczny modelunek głowy o głęboko osadzonych oczach pod ukośnymi brwiami, bujnych „kapuścianych” włosach i podobnie traktowanej brodzie. Rzeźba, a wraz z nią cały mebel, nie powstał jednak chyba w samej Flandrii, a raczej w szerokim kręgu wpływów flamandzkich w Północnej Europie: najprawdopodobniej w Niemczech Północnych, być może zaś dalej na wschód: w Gdańsku lub Królewcu. Ikonografia wskazuje na katolickiego odbiorcę (kościół klasztorny?), co jednak nie determinuje samego ośrodka powstania.